Giãn tĩnh mạch thừng tinh cũng là nguyên nhân của 35% trường hợp vô sinh nam nguyên phát và 75-81% trường hợp vô sinh nam thứ phát.  Có thể hiểu đơn giản giãn tĩnh mạch thừng tinh là sự giãn và xoắn bất thường của tĩnh mạch tinh đoạn đi trong thừng tinh.

Hỏi: Thưa bác sĩ, tôi năm nay 32 tuổi, lấy vợ được gần 2 năm rồi nhưng chưa có con.  Khoảng 5 tháng trở lại đây, bìu của tôi sưng to, cảm giác đau rát kéo dài  khi vệ sinh cũng như quan hệ rất khó chịu. Tôi đã thử đi khám thì bác sĩ kết luận tôi bị  giãn tĩnh mạch thừng tinh cấp độ III. Tôi rất hoang mang. Không biết bệnh có phải là nguyên nhân khiến vợ chồng tôi đến giờ vẫn chưa có con hay không? Nếu đúng thì tôi có thể áp dụng phương pháp điều trị nào để chữa khỏi bệnh không? Tôi rất mong bác sĩ cho lời khuyên.

Bạn thân mến

Vô sinh là tình trạng một cặp vợ chồng không thể có thai sau một năm chung sống  mà không dùng phương pháp ngừa thai nào. Ngày càng nhiều bệnh nhân nam tới Trung tâm chăm sóc sức khỏe sinh sản Hà Nội để khám chữa về vấn đề này. Thực tế, có rất nhiều nguyên nhân gây vô sinh ở nam giới mà bệnh giãn tĩnh mạch thừng tinh bạn đang mắc phải là một ví dụ điển hình. Có tới 15%  nam giới mắc phải căn bệnh này.

Giãn tĩnh mạch thừng tinh cũng là nguyên nhân của 35% trường hợp vô sinh nam nguyên phát và 75-81% trường hợp vô sinh nam thứ phát.  Có thể hiểu đơn giản giãn tĩnh mạch thừng tinh là sự giãn và xoắn bất thường của tĩnh mạch tinh đoạn đi trong thừng tinh. Ngày nay, cùng với sự phát triển của nền kinh tế nước nhà, xã hội và ngành y tế ngày càng quan tâm đến việc chăm sóc sức khoẻ sinh sản. Vì vậy, vô sinh trong đó có vô sinh nam  ngày càng được chú trọng

Ở một số bệnh nhân giãn tĩnh mạch thừng tinh thường gặp phải một số bất thường như: thể tích tinh hoàn nhỏ, rối loạn xuất tinh  do sự thay đổi mô học của tinh hoàn, bất thường của tinh dịch đồ, giảm nồng độ testosterone và thay đổi nhiều hormon khác. Những bất thường này hồi phục tốt sau phẫu thuật thắt tĩnh mạch tinh giãn.

Hiện nay, cơ chế chính xác gây tổn thương tinh hoàn ở bệnh nhân giãn tĩnh mạch thừng tinh vẫn chưa rõ. Có thể do nhiều yếu tố góp phần. Cơ chế tổn thương do tăng nhiệt độ ở bìu (làm nhiệt độ tinh hoàn tăng lên 0,6-0,8 độ C) được nhiều người chấp nhận nhất. Ngoài ra còn một số giả thuyết ít được chấp nhận như: trào ngược các chất chuyển hóa từ thượng thận - thận vào tĩnh mạch tinh, ứ đọng máu tĩnh mạch, tăng prostaglandine hoặc catecholamine trong tĩnh mạch tinh.

Phần lớn các trường hợp giãn tĩnh mạch thừng tinh không có triệu chứng. Ở người lớn, giãn tĩnh mạch thừng tinh thường được phát hiện khi bệnh nhân khám vô sinh. Ở người trẻ, bệnh nhân đến khám chủ yếu vì đau tức, khó chịu ở vùng bìu với đặc điểm: giảm khi nằm nghỉ, tăng khi ngồi lâu, đứng lâu hoặc vận động nhiều. Bệnh nhân cũng có thể đến khám vì thấy bìu to hoặc thậm chí nhìn thấy các mạch máu ở bìu giãn to hằn lên dưới da.

Trường hợp điển hình có thể nhìn thấy khối giãn tĩnh mạch to ngoằn ngoèo phía trên tinh hoàn; sờ có cảm giác như “búi giun”. Trường hợp giãn nhẹ: khám bìu cẩn  thận và làm nghiệm pháp Valsalva mới phát hiện được giãn tĩnh mạch thừng tinh. Trong khikhám nam khoa  có thể đánh giá mức độ teo nhỏ của tinh hoàn bằng cách: đo bằng thước đo Prader hoặc so sánh kích thước tinh hoàn hai bên để phát hiện sự bất đối xứng (sự khác biệt có ý nghĩa khi thể tích tinh hoàn này nhỏ hơn 75% thể tích tinh hoàn kia hoặc khi thể tích hai tinh hoàn chênh lệch hơn 2ml).

Chúng tôi cũng nhấn mạnh rằng điều trị bằng thuốc không có hiệu quả đối với giãn tĩnh mạch thừng tinh. Về phẫu thuật, dù theo phương pháp mổ nào, với mắt thường hoặc qua nội soi, phẫu thuật viên sẽ khó nhận biết được động mạch tinh do kích thước quá nhỏ và nhịp đập rất nhẹ. Vì thế xu hướng hiện nay là dùng kính phóng đại để thực hiện vi phẫu thuật. Ưu thế của kính hiển vi phẫu thuật là dễ nhận biết và bảo tồn động mạch tinh và hệ bạch mạch, tránh biến chứng teo tinh hoàn hoặc tràn dịch tinh mạc. Hiện nay mổ vi phẫu được coi là “tiêu chuẩn vàng” trong điều trị giãn tĩnh mạch thừng tinh.

Chỉ định phẫu thuật khi giãn tĩnh mạch thừng tinh lớn gây khó chịu hoặc đau tức bìu kéo dài, giãn tĩnh mạch thừng tinh ảnh hưởng đến tinh hoàn (giảm thể tích tinh hoàn) và tinh dịch đồ (ở nam giới trên 17 tuổi và các trường hợp vô sinh nam). Theo kết quả thu được cho thấy sau phẫu thuật,  khoảng 80% bệnh nhân có tinh dịch đồ cải thiện đáng kể, 45% bệnh nhân có vợ thụ thai.